Doğuşlar 2

Bu aşkın hâlini, pervâneden sor,Başka türlü tarif, eylemesi zor…Ateşin âdeti: değeni yakar,Onun gibi olan, tutuyor huzur. Varır, düşer, yanar; fakat diridir,Ölüm denen şeyden, onlar berîdir;Her tasavvuf ehli, durmamış öğmüş,Ebedî âşıkın, o eseridir. Tarif etmek için, verirler misâl,Ateşe girerler, etmezler ihmâl;Başka böcek değse, yanmaktan korkar,O ışığa onlar, ederler visâl. Pervâneden öğren, […]

Benim bir sıfatım, (Bâkî)dir, (Halîm),Babam İbrahimdir, o İsmailim;(Evvel)den (Âhir)e, devreden benim,Yetmişiki çeşit, söz söyler dilim. Bütün sıfatların, banadır yönü,(Dâimelbâkî)yim, her ânı, günü;(Kuş Dili) bilenin, açık kulağı,Onlar dinler, duyar, bendeki ünü. Kendimden kendime, söylerim sözü,Yüzüme bakanın, olurum gözü;Aşkı bilmiyenler, ayrı görürler,Onların da dahi, hep benim özü. Herşeyleri muhit, mâneviyyâtım,Dürülüp bükülmez, diri […]

Devre tâbidir zaman,Böyle emretmiş Rahman;Bir emre tâbi olmuş,Durmaz dönüyor her an. Mutlaka olur tebdil,Devreder, olur zâil;Emretmiş, döner bu çarh,Durdurmak, olmaz kaabil. Bilenler, olur tâbi:Her varlığın sahibi;Dönen ile beraber,Görünür: bilmez gibi. Cümlesiyle beraber,Alır da verir haber;Dışı toprağa benzer,İçi de gayet dilber. Kendi gözüyle görür;(Emre)! yok ol, sen de gör;Eğer benim! dersen […]

Âdemde bir et var, denilir: yürek,Küreden büyüktür, gizlenir felek,Binbir sıfat gizli, sıtreder melek, (1)Rahman sarayıdır, kul gözü görmez. Nice yazı vardır, nice bin sûret…Dost, yüzünü açmış, söylemiş: seyret!Nurdan yapılmıştır, görünür bir et…Rahman sarayıdır, kul gözü görmez. Nice peygamberin, bulunur izi…Ordan çağırırlar, Rahmâna bizi;Görenlerin, solar, kül gibi, benzi…Rahman sarayıdır, kul gözü […]

Yârab! tecellîne, eyledin hayran,Gecen, gündüzün yok, edersin her ân;Bu (Ümmî Emre)nin, gözüne dâimGörünür, okunur, bu (Canlı Kur’an). Sıra sıra dizik, benzer hurûfa,Görüp seyredene, ordandır vefa;Gözden göze ceryan, verir o satır,Okunur, ettirir, bilene, safâ. Her dilden okunur (Kelâmı Kadîm),Hiç yanmaz, çürümez, diridir dâim;Dürülmez, bükülmez, yaprağı yoktur,Evveli, âhiri, yoktur, o Kaaim. Kendi […]

Bu çektiğim ateş, hasret elinden,Neyleyim bu başı, nefret, elinden,Zehirliyor aşı, kesret elinden,Bu kesret elinden, nefsin elinden… Dünyamı ediyor, bu nefis, zindan,Karanlık oluyor, nur gibi vatan,Ölüye dönüyor, bu verilmiş can,Bu kesret elinden, nefsin elinden… Âlem güler iken, güldürmez beni,Tanrıya söylerim, öldürmez beni,Bu gamın sonunu, bildirmez beni,Bu kesret elinden, nefsin elinden… Gözümü […]

Yok olunca düştüm, umman mıdır bu?Önü, sonu yoktur; zaman mıdır bu?Gözleri bürümüş, beni göstermez,Arzu karışmıştır, duman mıdır bu? Bütün âlem ister, almak gıdayı,Bakıp etmek ister, içten edâyı,Öyle bir deryadır, katra görürler,Gözlerimin şâhı, saklar Hudâyı. Kendi ışığıyle, bakar ışığa,Vârı karıştırır, daim yokluğa;Kendinden kendine, işiyle gücü,Bâlâya karışır, bâzı alçağa. Muhtardır işine, edilmez […]

Nice güneş, nice aylar göz ağımda gizlidir…Büyük, küçük hep yıldızlar dimağımda gizlidir;Bunlar daim mihverinde döner durur emrimle,Hep kuvveti benden alır, parmağımda gizlidir! Bunlar benim bedenimde, her biri bir zerredir,Kimi nurdur, kimi toprak, daim dönen küredir;Her ne kadar dönerlerse, yönleri hep (Bir)edir,Âdemedir secdeleri: toprağımda gizlidir. Varlıkların bütün canı, ayrı değil, bir […]

Bütün belâların, banadır yönü,Tecelli eyledi, şikâyet günü;Çatır çatır (Emre), yanıp dururken,Zâlim, gelir, eder, burda düğünü. Ben kaçarım, onlar, birikir, arar,(Emre)nin gönlünü, tuttular karar;Şükür, fânî yolu, tuttu bu (Emre),Onlar hücum etse, eylemez zarar. Ben yok olsam, onlar geriden bakar,Aşka tutulursam, hepisi korkar,Dostumun Cemâli, eğer açılsa,Cümle belâlara, akseder, yakar. Gafil olup düşsem, […]

Bu dünyada, bitmez Yârab, ihtiyaç,Kimini kimine, edersin muhtaç;Yine Rezzak sensin, bu mülk senindir,Kimseleri koymanğ, Ganîsin sen, aç. (1) (Sahî Habîbullah), senindir kelâm,Sevgi senin; söylenğ, duyana, Mevlâm; (2)(Bahîlin düşmanı benim!), der durunğ, (3)Söyliyenler senden, almıştır ilham. Acı, tatlı; dünya, geçer dediler,Herkes kısmetini, içer dediler;Her ne kadar uzun, olsa bu ömür,Birgün terzi, […]

Nerden geldik bu harâba, düşman, âşık gönlüne. (1)Bilmiyerek bizler düştük, bu mihnetin gölüne;Girer girmez hep aldandık onun tatlı diline:Kaplan gibi hücum eder, yaklaşana, gülerek. Kendimizi gaibettik, biz, girince içine,Yoldaş olduk, görür görmez içindeki o (cin)e,Meftun olduk perçemine, hayâline, hiçine;İştahını artırıyor, adım adım gelerek. Bile bile biz tutulduk, yoktur bize kurtulmak,Acep […]

Kimi alır seni, kimisi satar,Görülmedik senin, tılısımın var;Kimse senden bulmaz, ey dünya, huzur,Herkesin başına, koparırsın zâr. Gafile görününğ, sen türlü türlü,Sende açılıyor, gafilin gülü;İçinde yaşayan, diriyim! derken,Bir devir gelir de, olur bir ölü. Sen bu kuvvetleri, aldın Hudâdan,Neden ayrılamaz, tadını tadan?Sana sığınanlar, ne kadar gafil…Gözlerini açan, bilir ki: nâdan. Durmadan […]

Gönül! senin ile, olalı yoldaş,Beni kuzulardan, eyledin yavaş;Bilmem nere gitti, bu zalim nefis?Onu sevenlere, olsun arkadaş. Yaradan sahibin, alınca teslim,Evvel cânî iken, eyledi halîm;Sanki, söyleyip de, konuşuyordum,Anlaşılmadık söz, söylüyor dilim. Beni kendisine, eylemiş inşâ,Etten, tenden yapmış; benzemez taşa;Dışından bakılsa, idrâk edilmez,İçine girmeden, gider mi hoşa? Her ilmin bilgisi, kendine göre;Biri […]

Dünya bir ağaçtır, zamâna benzer,Üstündeki yaprak, insana benzer;Bir yandan dökülür, bir yandan biter,Sararıp düşmesi, hazâna benzer. Gözleri açıklar, alırlar ibret,Bu hâli görenler, ederler hayret;Gafil olanlara, gösterirlerse,Hoşlarına gitmez, ederler hiddet. Ona seyretmekle, olur kurtuluş,Oradan yürüyen, yolunu bulmuş,Dört yanı kapalı, Kaf Dağı gibi,Üstünden aşılmaz, eğer olsan kuş. Bütün yollar, gider, orda dayanır,Uyuyanlar, […]

Her canı diri tutan,Diriltip geri yutan,– Bir nefes tahrîkidir –Dört unsurdur bu cihan. Biribirine ortak,Bütün sıfatları hak;Birçoğu karanlıktır,(Cemâl)i gayet berrak. Bâzısında var (Celâl),Güler de çıkar (Cemâl);Bütün renk, birbirine,Durmadan eder visâl. Dem gelir, olur (kesret),Dem gelir, olur (Vahdet);Herkes kendi hâliyle,Daim eder ibadet. Hepisi (Dost)a yolcu,Seyir ederler (burc)u;Her yürüyen yolların,Dosta bitişik ucu. […]

Her kulların, senden, istiyor himmet,Kimi Mevlid okur, doğdu, der, Ahmed;Yollar sana varır, Aşkın Sultânı!Bilip dönenlere, eyle merhamet. Hallerine seyret, imdâda yetiş,Ayrı görmesinler, bunlara bitiş;Bir adın (Gaffar)dır, bir adın (Rahîm),Sana dönmek ile, tamam olur iş. Kimi, ibadeti, eder her dâim,Geceler, gündüzler, olurlar kaaim;Birçokları eder, seni tefekkür,Hepsini de mahrum, eyleme, Rahîm! Kimi […]

Bir deryaya düştüm, yoktur kenarı,Öyle bir saraydır, yoktur duvarı;Dilberi, içinde; değildir gılmanKendinden kendine, onun mîmârı. Gelip de sorsalar, edilmez îzah,Himmet etmelidir, Hazreti Allah;Gecesi, gündüzü, gözle görülmez,Hiç güneşi batmaz, her dâim sabah. Kimi dâvet etsen, oluyor düşman,Böyle emreylemiş, Hazreti Rahman;Gizli bir esrardır, aslâ bozulmaz,Yaklaşıp görmeden, edilmez îman, Kendisi (Cemâl)dir, perdesi: (Celâl),Onun güneşine, […]

Bu hayat bir güle benzer,Coşkun akan sele benzer; Güvenilmez: bir ân gibi…Küser, gider, ele benzer. Bir sarılmış yumak gibi,Tozup giden toprak gibi;Biz, bilmeden aldanırız,Dünya seven, ahmak gibi. Gafil olan, almaz ibret,Hiç durmadan eder izzet;Benim! deyip gezdirdiğinBu vücut, dopdolu illet. Uyan! içinde var cevher,Onunla beraber gezer;Kendi, kendine görünür;Öyle bir Esrarlı Dilber. […]

Gel ey bâdisabah, lûtfeyle bize,Gizlenme sen bize, seyreden göze;Bir (Nokta)sın, benzenğ (yedi Deniz)e,Arar seni, Âdem, faslına düşen. (1) Yere, göğe sığmanğ; mü’min kalbinde,Arayanlar, arar, Seni her dinde,Bulmak istiyenler, bulur kendinde,Arar seni, Âdem, faslına düşen. Seni bilen, kalır, ebedî diri,Âdemdesin; değil, etinen deri,Mahşeri bekliyen, kalsınlar geri,Arar seni, Âdem, faslına düşen. (Hâzâ […]

……………………………………………………..……………………………………………………..……………………………………………………..…………………………………………………..(X) Ahmed’e sordular: Sen niçin geldin?Âhü efgan ile, sîneler deldin?Der ki: Kerîm ahlâk; arkasından din… (1)Bu ilmin rehberi: ahlâk ve edep. Edeple olunur, Mevlâya vâsıl,Tahsil eylediysen, sen deme: nasıl?İkmâl eylemeden, olur ne hâsıl?Bu ilmin rehberi: ahlâk ve edep. Eğer uyanırsa, sendeki vicdan,Gelir de oturur, içine Rahman.O vakit bilinir, din ile […]

İnsanın yüreği, benzer yüzüne,İçinde görünen: kendi, gözüne;Herkes sevdiğini, durmaz zikreder,Hâlini bilmeğe: bakın sözüne. (1) İnsanın aynası, yine insandır,İçini gösteren: diyen lisandır;Kiminin dilinden, Rahman nutk eder,Nefsine uyandan, söyler: Şeytandır. Aşka tâbi olan, alır ilhâmı,Dostunu zikreder, dâim kelâmı;Beyin; mîde gibi, durmaz çalışır,Zorca hazmedilir, kelâmın hamı. Akılın hazmına, derler: tefekkür,Hak tecellî etse, zanneyler […]

Küreden büyüktür, sendeki beden,İçinde mevcuttur, her türlü mâden,Görür de bilirsin, uyanırsan sen,Sana bildirmiyen, sendeki gurur. Semâda uçarsın, yerde gezersin,Deniz diplerinde, suda yüzersin,Hemi İlyas, hem de, Hızra benzersin,İnsandan ne ilim, ediyor zuhur… (1) Sen bu mâdenlerden, kanat açarsın,Ona hayat verip, gökte uçarsın,Sen seni bilmezsen, böyle nâçarsın,Sana hicâbolan, nefsinde durur. İlimler güneşi, […]

Hayat bir rüyadır, bellisiz günü, (1)Geldiği yeredir, insanın yönü;Bilinmedik ele, durmadan yürür,(Yarın) idrâk olmaz, hatırlar (dün)ü. Hayatını bilmez, çok eyler teşviş,Ölmiyecek gibi, durmaz, tutar iş;Dünya bir pencere, her gelen bakar,Bütün buna benzer, gelişle gidiş. Hani, nere gitti, Hazreti Âdem?(Hâbil, Kaabil) diye, ederdi sitem;Bu fânî dünyanın, önüyle sonu,Baştanbaşa dolu, azapla elem. […]

Açmış diken üstünde gül,Dolaştı, çözülmez gönül;Beni eğer tekdir etse, Ben sanırım öttü bülbül. Unuturum bütün gamı,O gün ederim bayramı;Neşe ile dolar gönlüm,Dostum gönderir ilhâmı. Teslim olur ona dilim,Söyleyen O; ben değilim.Gülüşünü seyredersem,Tutulur ayağım, elim. Teslim olur bütün âzâm,Bozulur (farz) ile (nizam);Anlamıyan, (küfürdür!) der,Kudretim yok, nasıl bozsam… Giriftar oldum hâlına,Feda oldum […]

Durmadan yağıyor, gamın yağmuru,Ciğerim yanıyor, her taraf kuru…Beni öldürmek mi, aceba zoru?Hayat yolu burdan, geçer neyleyim… Herkesi severim, ederler ikrah,Mevlâya danıştım: değilmiş günah;Ezelden yazılmış, bu bahtı siyah…Hayat yolu burdan, geçer neyleyim… (53) yıl geçti; bir âna benzer,Bâzı ferah, bâzı, hicrâna benzer,Bâzı elem, bâzı, ihsâna benzer;Hayat yolu burdan, geçer neyleyim… Bir […]

Attığım adımlar, geride kaldı,Arzu ile emel, bütün hayaldı;Çok şükür, bu gönül, (Yâr)i bilince,Bir dahi ayrılmaz, zevkine daldı. (1) Hiç tekrar gam tutmaz, olmuştur ferah,Eski hallerinden, bulunca felâh;(Dost)unu bulmıyan, olur mu iflâh…Yüzünü topraktan, yukarı kaldır. Bu hayat yoluna, yürünmez tekrar.Seni halkeyliyen, eylemiş karar;Bu hâli bilene, yürümek yarar,Yüzünü topraktan, yukarı kaldır. Sevgilini […]

Tekâmül eyleyince yaş,Ağarırsa sakalla baş,Yönün toprağa doğrudur,Ne kadar olursan tıraş. (1) Îkaz eder seni, yüzün,Cihana seyreden gözün;Hâlini âşikâr eder,Ne kadar saklasan, sözün. Bu bedene etme minnet,Bak hâline, sen al ibret;Hayat misafirdir, gider,Her ne kadar etsen izzet. İyi anla: sensin yolcu;Toprağadır ömrün ucu;Gel! deyip çağırırlarsa,Kimselerin yetmez gücü. Emir, Hudânın dilinde,Bu ömrün […]

Seni arar iken, ben oldum gaaip,Kimlere sorarsam, ediyor tâyip;Tabiat kanunu, böyle kurulmuş:Büyüyen, küçüğe, oluyor sahip. Canda bulmuş iken, gözlerim arar,Kalbimde gezerken, lisanım sorar;Vuslatın lezzeti, hasretindedir: Âşıklara, yanmak, edilmiş karar. (Nokta)da dururum, aklım dolanır,Ciğerim kan ağlar, gözüm sulanır;Bu aşkın tarifi, hiç edilmemiş,Anlayım diyenin, fikri bulanır. Öyle bir ilimdir: yoktur tahsili,Tarif eyliyenin, […]

Yerli yerincedir, seyran bizimdir,Diri hayat bulduk, devran bizimdir:Biz bu hasta aklı, ettik tedavi,Kimsenin hakkı yok, derman bizimdir. Kim ne derse desin, îman bizimdir,Önde devreyliyen, zaman bizimdir;İçten içe yürür, her göz göremez,Mevlâyı bildiren, irfan bizimdir. Ona bu can kurban… Edâ eyledik,Bildik, kendisine, feda eyledik;Katramızı, nurdan, attık deryaya,Nefse hâdim iken, Hudâ eyledik. […]

Dükkânda olsaydık, içerdik kahve,Hasret oluyoruz, gelince eve,Kavrulurken kokar, şehire, köye,Tiryâkiler bilir, onun tadını… Herbirinde vardır, bilinmez lezzet,Allah neler etmiş, kuluna himmet…Kimine bol verir, kimini hasret…Tiryakiler bilir, onun tadını… Lezzet verir; bilmez: zengin, fukarâ,Nice rengi vardır, görünür kara,Siyah don giyerek, görünür (Yâr)a,Tiryakiler bilir, onun tadını… Kavrulurken, olmuş, tavası: Seyhan,Ateşi (Aşk)tandır, kavuran: […]

Yâr aklıma düşse, bu gözüm ağlar,Yüzünü görmezsem, hem özüm ağlar;Ateşten gömlektir, hasret acısı…Siper eyliyemem, bu sözüm ağlar. Eğer kavuşmasam, tutamam karar,İçerim kan ağlar, gözlerim arar;Aşkın kıvılcımı, kime değerse,Yanar baştanbaşa, eylemez zarar. Hâlini bildirmek, olur mu imkân…Böyle kurulmuştur, ezelden, erkân;Her tarafı gezmiş; âşık başına,Dertler ile bu gam, kurmuştur mekân. Onun dimağında, […]

Acep seni sevmiş, kim, kana kana?Kerpicin boyanmış, ey dünya, kana;Zehirli kancayı, takar, çekersin,Gözlerini yakar, kim baksa sana. Zevksiz mihnet dolu, sağ ile solu,Nereden aransa, bulunmaz yolu;Neler tılısımlı bakışlarınla:Güzel görünürsün, bir gaddar olunğ. Tutar, parçalarsın, dişlerin keskin,İçine düşenler, olur mu emîn…Bütün varlık senin; aldatıyorsun,Gafil, olmak ister, bilmez de, zengin. Cazı yüzün […]

Dünya bir merdiven: kimi iner, kimi çıkar,Her görülen, ayna: kimi görmez, kimi bakar;Elvan elvan çiçek, binbir türlü açılmışlar,Kimi rengi ile vuslat eder, kimi kokar. (1) Cümlesi bir kitap: kimi hurûf, kimi nokta,Kimi iyilikten zevk alıyor, kimi hatâ;Bir (Nefes) tahrîki: yaşar, gezer, gıda alır,Güneş misâlidir, şefkat eder, seçmez, Hudâ. Son ucu: […]

Adım adım geçer, hayâtın yolu,Durmadan yürüyor, her gelen kulu;Aslına kavuşur, burda bırakır,Ananın karnında verilen çulu. Bu dünya hazmeder, bırakmaz izi,Dalgaya benziyor; seyret denizi;Durmaz davet eder, kendi diliyle,Uyandırmak ister, her daim bizi. Hayat yolu, varır Dosta dayanır,Ona ecel derler, varan uyanır; (1)Kimi bu dünyayı, sever haşrolur,Kiminin gözleri, Dosta boyanır. Kiminin gönlünde […]

Yâr elinden, dar elinden…Gece gündüz zâr elinden…İki cihan zindan oldu,Zâr elinden, dar elinden… Kalbe atar pençesini,İşitemem ben sesini;Bir dem gelir, fedâ ederİhsan olmuş kafesini. Kâh çıkarır gökyüzüne,Seyrettirir; (Tek Göz)üne;Kulağımı bitiştirirGizli olan o sözüne. Hayat, olur bir cehennem,Belâları O eder cem’ ;Tahammülü, gelir, alır.Der ki: etme aslâ sitem. Dayanır mı buna […]

Kimselere kuyu, kazma ey gönül!Sen suçunu anla, azap çekme, gül;Zebâni mahrumdur, ona kokmaz gül:Muhammed ümmeti, güleç olmaz mı? (1) Boyuna göre kaz: seni sıkmasın,Feryâdü âhına, kimse bakmasın,Yüreğinden, kanlar, yere akmasın:Muhammed ümmeti, güleç olmaz mı? Ele düşündüğün, çıkar başına,Zehirler katılır, kendi aşına,Kötülük düşünme, can yoldaşına:Muhammed ümmeti, güleç olmaz mı? Durmadan vuruyor, […]

Kimden kime etsem, acep şikâyet…Bilmem ki eder mi, dönüp, hidâyet?Bu gamı alıp da, tekrar, yerineYerleştirecek mi, lûtf u inâyet? Nerelere dönsem, çıkar karşıma,Yağmur gibi yağar, bu gam, başıma;Bir dem gelir, bana, çok ağır olur,Arkasından, tekrar, gider hoşuma. Aşk ile hicrânın, unutmaz beni,Kalbime saplanır, uyutmaz beni;Pençesine alır, dâim didikler,Bir dem bırakır, […]

Her devir geçer de, kalır arkada,Böyle karar etmiş, yaradan Hudâ;(Küllü hâlin yezûl): ibretle seyret:Tekrar çıkıyor mu, söylenen sadâ? Durmadan değişir, insan sûreti,Kırış kırış olur, yüzünün eti:Birbirine uymaz, her ân değişir,Dışı gibi olur, hem de siyreti. Bir günü, gününe, bir daha uymaz,Beraber gezdirir, hârice koymaz;Bir dem gelir, şarkı, şimali dinler,Bir an […]

Bu âlem bir hayâl imiş,Gönül vermek vebâl imiş;Ömür günü doğar ammâ.Nihayeti zevâl imiş. Not: Emre, yeni aldığı dolmakalemi tecrübe ederken bu doğuş doğmuştur. 15.10.1952