Doğuşlar 1

Gönül! arzûyu bırak,Ne hâller ediyor, bak…Cilvesidir Mevlânın,Tebdîl-oluyor konak. Göçüyoruz durmadan,Karâr-eylemiş Rahman;Ne nasîbeylediyse,Sıkılmamalıdır can. Her hâlleri, gel, gör hoş,Dünyâ böyle kurulmuş;Takdîr ne ise, olur,Düzdür, değildir yokuş. Sen yürü seve seve,Hazmeyle öve öve;Bizi Namrun yaylası,Gezdirdi evden eve. Murad, böyleymiş; kısmet;Sebeb-oldu muhabbet;Bize zillet ile birSaltanat ile devlet. Hâle, (Emre)! râzı ol,Buradan geçiyor yol;Her […]

Neler eyliyor felek…Her hâli ondan bilek (1);Canı ateşe atarYüzümüze gülerek. Gülerek çeker hançer,Vurur, ciğere geçer,Ne haldir, (2) sevdiğininAlır, kanını içer. Vuslat olur böylece,Sever, çıkarır hiçe;Hakka vuslat eyliyen,Âr ü namustan geçe. Adusan (3) olur perde,Onlar düşürmez derde;Bizim aradığımız,Zevkte değil, kederde. Gama olursak razı,Alırız bu murazı;İstiyene “enelhak”Kandan yazılır yazı. (Emre), yürü, oku, […]

Yine kalmadı karar,Ateşini bastı Yâr;İçince mahmur oldumGözlerim seni arar. Bağrıma bastın közü Sen söyleyince sözü;Dilberim! ne edeyimSeni görmiyen gözü… Senin saçının teliAteş ediyor eli, (1)Yakınca estiriyorBâdisabahtan yeli. Esip vuruyor tele,Tekrar geliyor güle;Çeşit çeşit renkleriAşk veriyor bülbüle. Görenler ediyor zâr,Âşık olana kokar;Gözünden gaibedenAteşe düşer, arar. Meydana çıktı, uyan,Ona âşık her insan;Yüzüğü […]

Emret, yüzülsün derim,Sana can terkederim;Her gözden sen bakarsın,Mânîdarsın, Dilberim. Senindir cümle vücut,Bildim ki sensin Mâbud,Sana âşık olanaLâzım mı Yarab, vücud? Bil, gönül seni ister,Yanan, ateşe keser; (1)Âşıkınla bir oldun,Nasıl seyretsin beşer? Kim âşık olur sana,Kül olur yana yana;Bütün zevki unutur,Canı atar zindana. Bu dünyayı fark etmez,Her yanı yanar, bitmez;Canına ateş […]

Uyan gözüm attı şafak,Nur elbise giydi toprak;“Kalûbelî”den, kör müsün,Dilber yüzünü açtı, bak. Körlük sana olmuş illet,Uyanıktan sen al ibret;Süsünü güneşten almış,Kendini eylemiş ziynet. Durmayıp meydanda döner,Göz açıp seyretmek hüner;Vakıt geçmeden seyreyle,Gözüm dediklerin söner. Seyretmekten olma mahrum,Sana işittirmek, zorum;Gözlerine sen güvenme,Görmez, aşktan yanmazsa mum. Birgün olur, söner, âdet…Kur’anda demiştir Ahmed,İstifade etmez […]

Gaflet seni niye basmış?Zakkum ağacına asmış?Bu aşk bahar eylemişken,Sen gönlünü eyledin kış. Gözüm, uyan, oldu bahar,Türlü türlü çiçek açar;Hak aşkını çağır, gelsin,O gelince gaflet kaçar. Gelsin, sana etsin ihsan,Gönlün cennet olsun her an;Görmek, duymak emanettir,Alınınca olunğ (1) pişman. O, bir daha ele geçmez,Geç davranma, sen uyan tez;(Emre) bu dünyayı unut,Yürü, […]

Destur alınca bu dil,Durdurmak kabil değil,Kendini unut gayri,“Benim!” deme İsmail. Teslim et sahibine,Arzu, emel neyine?..Bütün her varlığınıSen terket istiyene. Hepisine et vedâ,Böyle emretti HudâCan bülbülünü uçur,Kafes dursun burada. Eğer olmazsa kafesİşitilmez Dosttan ses;Kafesten bakan bülbül,Gül görse eder heves. Aşka gelince öter,Ona gül açar, biter;Davet edilmiş iken.Yürü, durduğun yeter. Hazır olmuşken […]

Haydi biz açalım bir fal,Âşikâr olsun bize hâl;Eğer Mehdi gelir iseBu âlemde durmaz Deccal. Evvel gelir Dâbbetül’arz,İslâh eder, alır muraz;Bu esrardan anlıyanlar,Bu söze etmez itiraz. Dinliyen çıkarır mânâ,Hayat verir duyan cana;O Mehdi hidayet eyler,Kim ki ârif olur, ona. Uyanlara eder himmet,Fakat gözlemeyin izzet;Mânâ ile söylemiştir,Dinliyenlere Muhammet. Eğer açsak her kalbleri,Nice […]

“Şakkulkamer” dir kaşı,Güne benzer bakışı.Nazarı tayin eder Baharı, yazı, kışı. Emir verir her vâra,Şavkı iki diyara;Gönlüm, sen âşık isen,“Hâl”i âşıktan ara. Aşktır bu hale mihver,Aşka düşenler över;Gönlüm eğer bulursan,Sen kendini ona ver. Sen canını ordan bul,Senden sana gider yol;Eğer bulacak isenO muhabbette yok ol. Bu kadar söylüyor dil,Duydu isen İsmaıl;Buradan […]

Duyulur mu bu âhım,Yanıyoruz İlâhım!Yürek yaraya kesti,Gel, yetiş, sen cerrahım! Kabul olur mu dilek?Hançerini al, görek; (1)Eğer gelip yarmazsanHelâk oluyor yürek. Senden umarız imdat,Senden isteriz hayat.Eğer sen yetişmezsenHitam bulur mu feryat… Bakışın olsun devâ,Gel de devânı sıva;(Emre) yi helâk eder Yetişmezsen “mâsivâ”. (1) Görek = görelim. 25.3.1946

Tutuyor taşı, dağı,Dilberim dört bucağı;Ceryan gelse açılırHazinenin kapağı. Cihana atar kadem,Görenden kalkar sitem;Deva bundan istenirGönül derdine merhem. Sürülür gönüllere,Gül açılır her yere;Cananım, aç yüzünü,Seyredelim bir kere. Yüzündür “ismi âzam”,Bakanlar alır ilham;Görünüşün âşıkaİbadet için imam. Uyar, kılarlar namaz,Görür, alırlar muraz;Dön de tavaf etsinlerSensin mânevî Hicaz. Haccetsinler her vakit,İbadet olsun sakıt;Göreceksen gözlerim,Evvelâ […]

Zapteyledi meydanı,Ceryan tuttu her yanı;Tutulan kurban ederMevlâm, verdiğin canı. Canı ortaya atar,Bir görüşüne satar;Bilen İsmail gibi Eli kınalar, yatar. Görenler, olur mazlum,Görmiyen olur mahrum;Neyleyim, ben göreliEli bağlı dururum. Gözlerim nasıl doyaİki şak olmuş aya…Canı feda edeneSiper oluyor kaya. Âşık eder cesaret Evvelden budur âdet;(Emre), durma, teslim et,Bu can sende emanet. […]

Yol geçiyor oradan,Ordan geçer her insan;Affedici Hudâdır,Fakat gafletten uyan. Uyan, tükensin gurur,“Tahkîk” eylesin zuhur;Bütün varlık, olur yok,Bu yol yerinde durur. Kurulmuştur ezelîTahkikten durur beli (1);O yoldan yürüyenlerBirgün görür Güzel’i. Kesmiyelim biz ümit,Yol, yerindedir, sâbit;Gönül! ordan yürürkenSen kendini gaib et. Yok ol, olmasın hedef,Sadık ol, etme esef;O yola döşenen taş;“Yakutu ahmer”, […]

Kara günler çabuk geçer,Herkes ecel suyu içer;Her hâl, sahibine ait,Herkes ektiğini biçer. Biz görüp olalım serin,Himmeti çoktur Dilberin;Dedikoduyu terkedipHak sözüne kulak verin; Dinliyenler olur diri,Girer gönülden içeri;Her gelenler konar, göçer,Birinin yoktur eseri. El renginden bizlere ne…Seyredin gelip gidene;Kimseye bakî değildir,Bura bir misafirhane. Haktır bu vârın sahibi,Düğüm eylemeyin ipi.Gözümüzü biz açalım,Gitmiyelim […]

Çekmek lâzımdır zahmet,Çekenedir merhamet;Her kudret kendisinin,O diler, verir rahmet. Hâkimdir o hâline,Lâyık ol visaline;O hâli görmek içinBütün varlık alına. Varayım, yalvarayım,Benden beni arayım;Ben bana güvenemem,Ben bir kalbi karayım. Bir kalb olmadan temiz,Aşk orda yapamaz iz;(Emre) ye sen ateş ver,Yansın da olsun aziz. 3.4.1946

Acı geçer her günü,Sana dönemez yönü,Yarasaya karanlık,Bu devrin doğan günü. Buna misal yarasa.Gözü görmez gün görse;Kargaya zehir gelir,Birisi şeker verse. Şekeri yer papağan,O yer de olur şadan;Maşukunu görmezseKafesi olur zindan. O durmadan eder ah,Görürse, olur ferah;Senin için yanıyor,(Emre)yi kurtar İlâh! 3.4.1946

Ey gönül, eyleme keder,Bu dünyaya gelen gider;Gafletten uyanmıyanlarBir gölgedir durmaz güder. Aldanırlar hayaline,Hep tutulmuşlar alına;Dünya bir ömür ağacıHer gelen konar dalına. Zamanı gelince uçar,Neyliyeyim, olduk nâçâr;Uçmak emrini alıncaDüşman kovar gibi kaçar. Uyanıklar alır ibret,Dünyaya etmezler minnet;Uyandıysan eğer gönül,Gelip gidenlere seyret. Ama karışma onlara,Onlar gibi düşme dara;Sen bir gurbet ele düştün,(Emre), […]

Gönül! dünyadan boşan,Seni eder perişan;Senin neyine gerek,Zâlim şöhret ile şan. Bulmak istersen Hakkı,Sana lâzımdır saygı;Bilgiyi güneşe at,Onunla bir ol, balkı. (1) Benzer isen güneşe, Meyil verme sen leşe;Güneş ile bir olan,Lâyık mı yere düşe. Onda vardır tek meşrep,Varlık gıda alır hep…Güneşten gıda alan,Meyva verir o: edep. Güneş tutar mı pası,Hiç […]

Yine eyledik pervaz…Sözü herkesler duymaz;Canından geçmiyenlerBu âleme varamaz. Geçenler orda uçar,Uçarak kanat açar;Davet eden Allahtan,Çokları geri kaçar. Dönerler renkten renge,Hiç bakmazlar feleğe;Bu âleme gelenler,Mutlak girer eleğe. Kalanlar bindebiri,Feda edenler seri;Canı eritmiyenlerBulamaz sen Dilberi: Bulan unutur cihan,Hiç aklına gelmez can;(Emre)! niçin lâl olmazSenden söyliyen lisan. 17.5.1946

Bütün hâl bulur zavâl,Aslına eder visâl;Hakikati göz görmez,Mâni oluyor hayal; Hiç görünmez hakikat,Ordan alınır hayat;Görünüşün aslı yok;Bilenler vermez kıymat. Görünüş, bir gölgedir,Mâneviyyete esir;O halleri görenlerEyliyemez hiç tedbir. Yetişir, olur teslim,Ulaşır kalbi selîmHalini eder tebdil,Orada biter ilim. Tükenir hep irade,Orda yetişir vâde;Ayıl biçare (Emre),Sende bu haller nerde… Hallerin “âlemi fark”,Yok olursan […]

Âlemlere olduk ibret,Nidek, Dosttan geldi illet;Sırrımıza âgâh olmazYetmiş iki buçuk millet. Desek, sesimizi duymaz,Bizim rengimize uymaz;Âşıkları öldürselerZevkini elinden koymaz. Başka haller bulur zevâl,Bâkî kalır daim cemâl;İçten içe çağırıyorHakikat iline dellâl. Duyamaz zâhirde kulak,Dellâl bağırır: enelhak!Bütün ağaç gazel olsa,Ağacında durur yaprak. Çünkü doğmadı anadan,Bu yaprak diridir her an;Muhammed setretmiş iken,(Emre) yanar, […]

Gözümden kan dökülse,Beni tân eden gülse,Belim iki bükülse,Senden geçmem Cânânım. Gözümü kan bürüse,Kemiklerim çürüse,Kurtlar, kuşlar sürüse,Senden geçmem Cânânım. Kanlarım yere aksa,Ateşin beni yaksa,Bütün âlem bed baksaSenden geçmem Cânânım. Derlerse; etti hatâ,Hâlim gelmez kıymata…Aşkın etti ihâta,Senden geçmem Cânânım. Yakarlarsa özümü,Ben çevirmem yüzümü,Sana diktim gözüm,Senden geçmem Cânânım. Yüzünden aldım ilim,Seni metheder dilim,Senden […]

Aksın hakikat çeşmesi,Ferah etsin bizi sesi;Bu su âşıklara yarar,Anlamıyanların nesi… Mevcut bu suda bütün tad,İçen bulur ölmez hayat;Ezelden kurulmuş akar,Binde biri alır murad. Okunur gönül bağından,İçen içer kulağından;Sulanmış gülü kokladıkMusâ’nın yanık dağından. Söylemedik biz “erinî…”İşitmedik “lenterânî”;İnandık, seyran eyledik,Çün unuttuk canı, teni. Baktı, o eyledi edâ,Görün! dedi, benim Hüdâ,Kim ki ateşten […]

Uyma ettirir isyan,Aldatır, olunğ (1) pişman;Yaban yerde arama,Sensin, sen, sana düşman. Azim eyle de öldür,Leşini yerlerde gör;Öldürmek istediğinSeni bırakmıyor hür, Ediyor müteessir,Kendi kendini esir;Ferah olmak istersen,Bul bir temiz gönül, gir. Orada sen tut mekân,Sen onunla ol bir can;(Emre), kendini unut,Yok ol da kalsın Rahman. (1) Olunğ = olursun. 5.6.1946

Benzer bülbül diline,Koku verir gülüne;Melekler hizmet ederSaçının bir teline. Bazı görününğ (1) Leylâ,Bazı görününğ Mevlâ;Bazı hâke bürününğ (2), Bazı görününğ bâlâ. Bakar, görününğ bize,Bazı şen çıkanğ (3) yüze;Bazı bir katre olunğ (4)Bazı benzenğ (5) denize. Bazı olursun yağmur,Yağar, edersin zuhur,Bazı hayat bulursun,Olursun ehli kubûr. Bazı olursun zindan,Bazı olursun sultan;Bazı hasret […]

Erir yürekte yağlar,Yüreklerim kan ağlar;Âşıkın feryadınaAcır taşlarla dağlar. Evvelden budur âdet,Süregelmiş Muhammed;Bütün âlem ediyorÂşık için ibadet. Bizler övsek ne kadar,Güzelliği çok artar;Âşıkı gören gözler,Kendi nurunu atar. Çok övmüştür İbrahim,Âşıklar olur yetimZillete bürünmedenGörenler bilmez ki kim? Duman çıkar başından,Yanar aşk ataşından;Her yanları nur olur,Yiyen âşık aşından. Gönlüne dolar firkat,Dimağına gelir tad;Bakın […]

Dilberim! bade doldur,Diğerine sen el vur;Bu boynu bükük (Emre),Şah kapısında kuldur. Sen reddedersen eğer,Eli başını döğer;Gözünden gaib etti,Dostu görmeyi bekler. İnsaf eyle Yaradan!Yüreğine doldu kan;Durmayıp bağırdığı:İçindeki yaradan. İster bulmasın devâ,İlâçsız bulsun şifa;Yarası olmıyandanÂşık ummasın vefa. Olmazsa ister ikram,Âşık bilir mi nizam…Kıvılcımın geleliAteş oldu her âzâm. Âzâm atar kıvılcım,Yaradan benim acım;Yaralı […]

Secde eder dört taraf,Durmaz döner kûhi kaf;Öyle bir altınsın senAnlamaz zâhir sarraf. Aklın yeter mi gücü?Haktır ancak görücü…Sana âşık olmuşlarHind ü Çin, hem de Gürcü. Âşık ol, sen seni bil,Seni över bütün dil;Yüzünü görmek içinKendi âyîneni sil. Sen sil de olsun parlak,Hak gözünü al da bak;(Emre) sen bu resminiAyna içine […]

Aşk geldi bize yine,Benziyor “bâtın gün”e (1)Âşık olsa oynardıOrtada döne döne. Gözlerim doldu suya,Hak sözü duya duya;Âşık gerek dinliye,Bu kelâmlardan doya. Görenler olur diri,Senin gibi bir pîri;Gamdan hiç kurtulamazGörenler sen Dilberi. Hakkın hikmeti büyük,Aşksızlara gelir yük;Hak kelâmı duyamaz,Kalbi olan söyünük.(2) Ben bu sırrı diyeyim.Gamdan gömlek giyeyim;Dosta âşık olana Yatıp boyun […]

Ağzına kilit vurdu,Yâr huzuruna durdu;Dilberimin bu aşkıYüreğimi kavurdu. Bilmiyorum, ne eder,Canımdan gıda ister;Dünya canım olursaVeririm alsa eğer. Kendisinin can ve ten,Orada yok oldum ben;Vârıma sahip kendi,Gölgesidir bu beden. Görünüşüm çekirdek,Biterse verir ipek;Madem candan usandın,Terk eyle elini çek. Sahip olsun varına,Götürsün diyarına;Canını feda ederÂşık olan Yârına. Nesîmî oldu ibret,Uyan gözlerim, seyret.Yüzülmek […]

Her ne kadar düşünsek,Olacak olsa gerek;Sabır tahsil eyleyipOlacak olsun, görek. (1) Olana etme merak,Can gözünü aç da bak;Eğer razı olursanGönlünü şen eder Hak. Dile gelse bu toprak,Yetiştirdi çok kabak;Binbir çeşit ekilen…Sıtır eylemiş (1) yaprak Hep bitmiş, vermiş çiçek, Ekenler çekmiş emek;Ederler hep ittifak,Derler: toprağa göçek. Dönerler hep aslına,İyi nazar et […]

Kim bu kapıyı arar,Ona çok yokluk yarar;“Hikmet nedir?” sorana,Candan ettirinğ (1) zarar. Hâl, böyle oluyor kâr;Zeliller eder ikrar;İrşad edeyim dersin,O seni eder inkâr. Hep böyledir evliya, Onlarda olmaz riya;Gözlere göstermiyen,Emel denilen boya. Mâni oluyor emel,O boyayı silmez el;Bir “hâl” vardır ki yıkar (2)Tekmil olmalı ecel. Kimseler olmaz razı,Olmaz, almaz murâzı; […]

Her hâl zevale ererYok olur birer birer;Gözlerini aç da bak,Gidenden var mı eser? Dost kalır daim bakaa (1)Bilen, canı bıraka;Bu devri görmek için,Gözler, içinden baka. Hak verdiğini alır,Kudret sahibi nâzır;Görünen helâk olur,Kendisi bâkî kalır. Çok haller eder zuhur,Anca (2) kendisi durur;Lemyelid ve lemyûled,Ne doğar, ne doğurur. Anlasalar zevk ile,Bu kadar […]

Ah çekene ne yarar…Gönlünü gamlar tutar;Eğer dert eksilirseDostu gam verir tekrar. Karar eylemiş Hudâ,Nasibeylemiş gıda;Seyreyle, gülmüş müdür, Hiç âşıklar burada… Olanlar Mevlâ ile,Geçmişler belâ ile;Yarayı sen tekrar ver,Gam, gerek değil ele (1). Sen az ver de bitmesin,Bizi mahrum etmesin;Yolunu tarif eyle,Yaban yere gitmesin. (2) Âşıkların ilâcı,Gayriye gelir acı;Kıymetini bilir mi,Bu […]

Yazmaz oldu kalemler…Acep ne der âlemler?..Yine Dosta kavuştum,Ne derse desin eller. Âra biz vurduk tepik,Boyun eğri, değil dik;Dostu işaret eylerİki kaşla dört kirpik. İşaret eder kaşlar,Gören yanmıya başlar;Rumuzsuz söyler isek,Hep eller bizi taşlar. Sıtır eylemiş rumuz, Her yemeğin tadı, tuz;Mücevher saklı olur,Taş gibi değil ucuz. Yakuta da denir taş…Çokları eder […]

Aç gözünü, bana bak, Bu hali vermiştir Hak…Âdettir, kaynar kazan,Neyleyim, tutmaz kapak. Ateşi var, kaynatır,Ârı gider, oynatır;Başa gelmiyen bilmez,Ruhsat vermiştir Kaadir. Çün ezelden görüşmüş,Hakikattir, değil düş;Onyedi yaştanberiGönül bu yola düşmüş. Bu yol içinde koşar,Nice yokuşlar aşar;Bu yolu terk edemezEğer olursa mahşer. Böyle edilmiş nasip,Hâline olur sahip;Sen (Emre) sakın dönme,Dönersen olur […]

Kaynıyan tutmaz karar,İçte yanan ateş var;Dünya altüst olursaÂşık Mâşûku arar. Yansa, olmaz haberi,Yanmaktan kalmaz geri;Âşıka imdad eyleEy Hakikat Dilberi. Çünkü arzusu sensin,Yüreğinde dönensin;Lâyıktır, sen rahmeyle,Görün, seni öğrensin. Kalbini eyle ferah,Gece gündüz eder ah;Âşıkın Mâşûkası, Bilirim sensin İlâh! O geçmiştir kendinden,Haberi yoktur dinden;Eder isen bin pâre,(Emre) geçer mi senden… Gözleri seni […]

Çıktım erik dalına,Anda yedim üzümüAcep ben söyler isem,Anlarlar mı sözümü? Sen meydana çıkalıAyıramam gözümü;Senin baygın bakışınGöyündürdü özümü. Çok tılısım bağlamış,Çözenler hep ağlamış;İçini görsem dersin,Gözönüne çıkar dış. O hal ettiriyor ah,Nurdur, görünür siyah;Nakşını kendi yapmış,Ham görse eder ikrah. O ehil olmayınca,Bu hâli bulmayınca;Bu tohum kolay bitmezToprakta kalmayınca. Kalsa çıkar meydana,Hizmet edilir […]

Okunur senin adın,Söylense gelir tadın;Acep sana ne ettim,Yürekten yaraladın?.. Ben sana dedim: Kerîm!Acısını çekerim;Senin için kanımıYeryüzüne ekerim. Kandan yazılsın yazı,Sana ederim nazı;Tepelese ayaklarEdemem itirazı. Evvelden ettim ikrar,Bilirim senden karar;Canımı gaibetsen Gözlerim seni arar. Ben bakarım yoluna,Canımı verdim sana;Halimi bilmez kınar,Kurban olmuşum ona. Yüreğim durmaz ağlar,Bu hâl eylemez zarar;(Emre) canı ütüzdü, […]